Topjaar

Het is 1981. We bevinden ons in het laatste jaar van Glenn Gould, zijn topjaar. Zijn allerbeste jaar, met de Goldberg Variaties onder meer. Het hoogtepunt van de barokperiode: dit en dit.

Bekennen

Ik moet het nu maar eens bekennen. Ik hoor voortdurend BWV 140 van Bach in mijn hoofd, en er is niets tegen te doen, en er hoeft ook niets tegen gedaan te worden, want het is de mooiste muziek van de wereld.
Maar ik hoor ook allerlei prachtige pianomuziek zoals dit: http://youtube.com/watch?v=jRiNJSFgmX4. Als je dat hoort, ben je gelukkig, geloof ik.

Wat Bach geloofde

BWV 60, ‘Es ist genug’, bijvoorbeeld. Geloofde Bach daarin, of dacht hij, we moeten een tekst hebben en een tekst hebben we. Ik denk dat Bach er niet zo erg in geloofde. Dat hij dus net zo hypocriet was als de zangers, de eeuwen na hem.
‘We zingen wat ze drie eeuwen geleden geloofden,’ is de normale reactie van hedendaagse zangers. Het zou moeten zijn, volgens mij: we zingen wat ze drie eeuwen geleden ook al niet geloofden. Dat is wat minder Sanctus en zo, maar dat moet dan maar. Bach blijft evengoed de beste.

Bach’s tweede vrouw

Dit is een afbeelding van Anna Magdalena Wülken, met wie Bach in 1721 trouwde. Zijn eerste vrouw was anderhalf jaar eerder overleden. Ze was de dochter van een hoftrompettist uit Weißenfels.
Het is altijd leuk om de partners te zien van kunstenaars die je waardeert. Georgette Magritte, Gaia Dali, die schilderende vriend, hoe heet hij, van Gerrit Komrij. Ik heb net een boekje met de dichtwerken van P.A. de Génestet gekocht. Daarin staat zijn portret. Dat kende ik al. Ik ben benieuwd naar de vrouw, als hij die had, van de man die schreef over het land van mest en mist. Zo ben ik ook benieuwd hoe de verzorgers van Adolf Wölfli, de schizofrene kunstenaar, er uitzagen.

Trots

Bij Pauw & Witteman hoorde ik gisteravond Najib Amhali beweren dat hij trots was, Marokkaan te zijn. Dat lijkt op een Amerikaan die zegt proud to be an American te zijn. Ik ben zo vrij om die Amerikaan en ook Najib niet te geloven. Ze zeggen allebei iets anders dan ze bedoelen.
Zou ik ook trots op mijn Nederlanderschap kunnen zijn? Nee, natuurlijk niet, ik heb voor dat Nederlanderschap niets hoeven presteren.
Wel kun je blij zijn dat je een Nederlander bent en geen Syriër of een Venezolaan. Door de vrijheid die je hier hebt om te zeggen wat je wilt. De zaagmolen is in Nederland uitgevonden, en toen kwam de Gouden Eeuw. In de 19e eeuw heb je Buys Ballot gehad. Trouwens, we hebben in alle eeuwen sinds Spinoza grote geleerden gehad. Uit de 20ste eeuw schiet mij de naam van Oort tebinnen.
Op het gebied van de muziek hebben we Sweelinck gehad en niet veel meer, dat is waar. Bach sprak Duits en Vivaldi Italiaans. Maar we hebben nu Jan Akkerman nog.
Ook wat de schrijvers betreft, is de zaak niet al te plezierig. We hebben in de 19e eeuw Multatuli en in de 20ste eeuw Karel van het Reve gehad.
Ook op sportgebied is het behelpen. We hebben Euwe, Blankers-Koen, Geesink en Cruijff.
Op het gebied van de schilderkunst is het ook zuinig. Rembrandt, Steen, Van Gogh, daar houdt het zo’n beetje wel mee op.
Maar we zijn ook een klein landje. Als we ons onderwijs nu eens beter gingen maken...